گفتگوی ویژه با استاد
مصاحبه با آقای پنکه ساز در مورد استرسهای شغلی
لطفاً در مورد استرس در افراد مختلف برای ما کمی توضیح دهید؟
میزان نعمتهایی که خداوند به جنس خانمها اعطا کرده 1/7 برابر جنس آقایان است، درواقع بیشتر آسیبها متوجه آقایان میشود، بهطور مثال عارضه سایکلسل یا داسی شدن خون یا عدم انعقاد خون در آقایان نسبت به خانمها 2400000 نفر به 1 است. عارضه دالتونیسم یا کوررنگی در آقایان نسبت به خانمها 3000000 نفر به 1 است. عارضه استرس در آقایان نسبت به خانمها 2700000 به 1 است؛ یعنی در مقابل هر 2700000 نفر مرد یک زن دچار استرس میشود. به همین دلایل یک نوزاد یک ونیم روزه دختر معادل یک نوزاد سه ونیم ماهه پسر درک و قدرت دارد. در بزرگسالی خانمها تا هنگامیکه ازدواجنکردهاند دچار استرس و نگرانی اجتماعی و فوبی هستند؛ اما آقایان در بزرگسالی هنگامیکه ازدواج میکنند عمدتاً دچار استرس و نگرانی میشوند، آنهم به دلیل حس مسئولیت و موقعیت اجتماعی. درواقع آقایان معمولاً هنگام پذیرش مسئولیت دچار نگرانی و استرس میشوند.
ولی چرا عامل استرس در خانمها بیشتر دیده میشود؟
به این دلیل که خانمها در جسم خود گیرنده یا رسیور دفع این حالت را ندارند، وقتی خانمی در شرایط استرس قرار بگیرد بهترین راهحل این است که تغییر موقعیت بدهد؛ اما آقایان وقتی در شرایط استرس قرار بگیرند قادر به درک موقعیت و کاهش استرس هستند. به دلیل نبود گیرنده در بدن خانمها جهت کاهش استرس، ماده آدرنالین در این شرایط بهعنوان عامل عارض در بدنشان عمل میکند و آنرا کاهش نمیدهد.
استرس عاملی است که بر اساس شرایط محیطی و فردی و ذهنی به وجود میآید این عامل واکنش طبیعی بدن است که براثر نگرانیهایی ناشی از افکار و تصورات یا موقعیتهایی که فرد در آنها قرار میگیرد به وجود میآید و تداوم این روند میتواند آسیب جدی به او وارد کند.
در محیط کار، گاهی افراد زیرمجموعه بر اساس ذهنیتی که نسبت به مدیران دارند و متقابلاً مدیران نسبت به زیرمجموعه دارند دچار این حالت میشوند این حالت عمدتاً (سندرم) نامیده میشود.
چه زمانی مدیران دچار استرس میشوند؟
عمده استرس مدیران در محل کار و احساس مسئولیت نسبت به مجموعه به وجود میآید، وقتی مدیری در محل کار، براثر شرایط، دچار استرس میشود قدرت تصمیمگیری او و درواقع قدرت عملکردش کم میشود که اصطلاحاً ما به این حالت سندرم شیر میگوییم (بهعنوانمثال؛ اگر ضریب هوشی شخص در بالاترین حد مثلاً 120 باشد در این حالت نسبت ضریب هوشی به کمتر از 60 میرسد) این باعث تسلیمپذیری در مقابل چند کار و عدم انجام مفید آنها میشود.
این به خاطر سنگینی مسئولیت ایشان است؟
بله درواقع در بیشتر مواقع بخشی از نگرانیهای مدیران واهی (نگرانی که اتفاق نمیافتد) است؛ یعنی حس عدم اعتماد یا تکیه به افراد زیرمجموعه درصورتیکه در واقعیت چنین نیست. این اتفاقات در بین مدیران به دلیل حس مسئولیت پیش میآید که اگر با کنترل ذهن و تمرکز بر ذهن مسلط شوند قادر به رفع این عارضه خواهند بود.
این حالت در فروشندگان یا بازاریابان چه تأثیری میتواند داشته باشد؟
وقتی بازاریاب و فروشنده دچار استرس میشود حالتی که در او ایجاد میشود این است که ناخواسته سیگنالهای غیرکلامی منتقل میکند که نشان از یک تنش عصبی دارد و مخاطب این حالت را بهتر متوجه میشود و ممکن است از این حالت تنش عصبی به نفع خود استفاده کند و بازاریاب براثر این شرایط مذاکره یا فروش به نتیجه نرسد. همین حالت ممکن است برای مدیران در جلسات مذاکرات سازمانی هم پیش بیاید، درنتیجه کنترل آن امری مهم درروند ایجاد ارتباط و اثرگذاری است.
استرس در کارکنان یا افراد زیرمجموعه به چه شکل است لطفاً کمی برای ما توضیح دهید؟
این حالت متقابلاً در بین افراد زیرمجموعه هم میتواند باشد، عمده این افراد هنگام مقابله با مافوق خود دچار این حالت میشوند، این استرس یک استرس واهی یا (فوبی) نام دارد یک نگرانی که در ذهن براثر عدم اعتمادبهنفس به وجود میآید. اگر این حالت در افراد مجموعه رفع نشود بهمرور از حالت خودکمبینی به حالت بزرگنمایی ذهنی و سرزنش کردن و افسردگی منتهی میشود. بسیاری از این استرسها در بین افراد زیرمجموعه به دلیل عدم شناخت خود نسبت به مدیر و شرایط محیطی رخ میدهد، مثلاً کارمندی به خاطر ترس از اخراج سعی دارد کارش را خوب انجام دهد ولی این عامل استرس شخص را دچار حالت سندرمی میکند و شخص بهجای تمرکز بر توان خود ناخواسته بر اخراج نشدن متمرکز میشود و راندمان کارش پایین میآید و درنهایت مدیر به دلیل حس مسئولیت و نگرانی از کاهش توان کاری خود و مجموعه اقدام به اخراجش یا تغییر موقعیت او میکند. درنتیجه این عامل هم بر روی مدیران و هم بر روی کارکنان میتواند باعث کاهش عملکرد و عدم موفقیت شود.
در بیمه کارکنان بخش خسارت به خاطر ارتباط مستقیم با مراجعینی که عمدتاً به خاطر آسیب و زیان وارده حالت غیرمعمول دارند در معرض تنشها و درگیریهای زیادی هستند، برای این افراد چه توصیهای دارید؟
نزدیکترین راهحل برای مقابله با افراد زیاندیده، استفاده از زبان بدن و کنترل ذهن افراد است. ابتدا کارمند بیمه باید مخاطب را دعوت به نشستن نماید و با تائید مخاطب او را آرام نماید درواقع باید از در علاقه شخص وارد شود یا به عبارتی همدلی ایجاد نماید که پس از آرامش شخص، بیمهگذار مخاطب خود را راهبری مینماید و در جهت هدف خود او را راهنمایی میکند. لازم به ذکر است که این امر مستلزم تسلط کارمند بیمه به ناخودآگاه خود هست. این عامل ارتباط مؤثر و کاهش استرس را به همراه دارد.
آیا این موقعیت در زندگی شخصی افراد هم اثرگذار است؟
بله صد درصد شخص با قرار گرفتن در این موقعیت انرژی بسیار زیادی صرف میکند و دچار خستگی مفرط میشود، همین عامل باعث میشود نتواند وظایف خود را در خانواده بهدرستی انجام دهد. اصولاً پیشرفت هرکس در کار وزندگی در سایه آرامش و احساس امنیت امکانپذیر است.
آیا راهی برای مقابله با این پدیده طبیعی بدن وجود دارد؟
بله با یکسری تمرینها و تکنیکهای کاربردی این عامل در دو جنس زن و مرد قابلکنترل و حتی رفع است. یک مثال ساده لبخند است که یکی از عوامل کاهش استرس هست.
اگر ما از شما بخواهیم این تکنیکها را بهصورت عملی در مدرسه بیمه به مخاطبان ما آموزش دهید این امکان برای شما وجود دارد؟
بله حتماً خوشحال هم میشوم صنعت بیمه به خاطر ماهیت کارش یکی از پرتنشترین مشاغل است افراد شاغل در بیمه از شبکه فروش تا مدیران ارشد بهصورت پنهان و آشکار با این پدیده مواجه هستند و به دلیل فشارهای روانی موجود در شغلشان از این معضل رنج میبرند، من در این مورد به افراد و سازمانهای زیادی ازجمله شرکت نفت و نیروی انتظامی آموزش دادهام و باعث افتخار است که بتوانم به صنعت بیمه هم کمکی کنم.
از اینکه قبول کردید با ما مصاحبه کنید و وقتتان را در اختیارمان قراردادید از شما سپاسگزارم
دریافت اطلاعات کارگاه عملی روانشناسی و کنترل استرس کلیک کنید
دیدگاهتان را بنویسید