7 دلیل که باید صنعت بیمه از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شود
7 دلیل که باید صنعت بیمه از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شود
ریسک نیوز / علی صلاحی نژاد ، معاون مالی و اداری بیمه ملت : (بخش اول) در اکثر کشورهای دنیا، مردم با پرداخت بخشی از درآمد خود به عنوان مالیات، دولتها را در جهت ارائه خدمات بهتر به مردم کمک میکنند.
به طور کلی دولتها از دریافت مالیات، سه هدف عمدۀ اجتماعی، اقتصادی و بودجهای را دنبال میکنند. در بعد اجتماعی مهمترین هدف از وضع مالیات، کاهش فاصله طبقاتی و توزیع مجدد درآمد است در حالی که اهداف اقتصادی وضع مالیات، تخصیص بهینه منابع بین بخشهای مختلف و کمک به تسریع فرآیند توسعه بخشی یا منطقهای میباشد. هدف بودجهای دریافت مالیات نیز، تامین منابع تمام یا بخشی از هزینههای پیشبینی شده در دولت است. از اهداف دیگر وضع مالیات میتوان به اصلاح الگوی مصرف، کاهش میل به مصرفگرایی و افزایش توان پسانداز جامعه اشاره کرد.
مالیات بر ارزش افزوده، یکی از انواع مالیاتهایی است که دولت از مردم (مصرفکنندگان) دریافت میکند. اجرای برنامۀ مالیات بر ارزش افزوده در بیش از 120 کشور جهان نیز نشان از مقبولیت و کارایی این نوع مالیات است. از جمله اهدافی که از دریافت مالیات بر ارزش افزوده بیان میکنند، میتوان به تامین بیشتر عدالت اجتماعی، افزایش انگیزههای سرمایهگذاری و انتقال سرمایه به بخشهای مولد نام برد.
پر واضح است که وجود قوانین مالیاتی، برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه ضرورت دارد. در این بین، قانونگذار در جهت نیل به اهداف فوق و حمایت از برخی اقشار و کسب و کارها، برخی از این مشاغل را از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف مینماید. در ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، تمامی کالاها و خدمات ارائه شده که جزء مصارف ضروری و نیازهای اساسی افراد میباشند از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف گردیده و در نتیجه عاملین این رشته فعالیتها مکلف به دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نمیباشند.
بر اساس بند 11 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، خدمات بانکی و اعتباری بانکها، موسسات تعاونیهای اعتباری و صندوقهای قرضالحسنه مجاز و صندوق تعاون، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. حال، این سوال مطرح میشود که چرا صنعت بیمه که خدمات آن مشابهت زیادی با خدمات بانکی دارد و در بخش بیمههای درمانی نیز یک نوع خدمات درمانی محسوب میشود و برخی از رشتههای آن جزء نیازهای اساسی مردم (نظیر پوششهای بیمه شخص ثالث) هستند و ماموریت و اهداف آن نیز تاثیرات مثبت اقتصادی و اجتماعی بر جامعه دارد، از پرداخت مالیات معاف نشده است، آن هم صنعتی که همانا به طور غیرمستقیم بسیاری از اهداف اقتصادی و اجتماعی سازمان مالیاتی را برآورده میکند. در ادامه و برای روشنتر شدن موضوع برخی از نقشهای مهم بیمه که لزوم معاف کردن بیمه از پرداخت مالیات برارزش افزوده را نمایان میکند، بیان میشود.
• حفظ ثروتهای ملی: سرمایههای موجود هر کشور، ولو متعلق به بخش خصوصی باشند، درواقع، در زمره ثروتهای ملی تلقی شده که با بیمه کردن آنها و جبران خسارتهای احتمالی توسط بیمهگران حفظ میگردد.
• تضمین سرمایهگذاریها: توسعه اقتصادی کشور در گرو سرمایهگذاری بوده و در صورت وجود منابع مالی، نیازمندِ ابزاری برای حفظ سرمایهگذاریها، در مقابل خطرات میباشد و این بیمه است که بدون اغراق، بمنزلۀ ابزار مناسبی، در جهت اطمینان بخشیدن به صاحبان سرمایه برای صیانت از سرمایه آنها خواهد بود.
• تامین کننده امنیت مالی در فعالیتهای تجاری: بیمهگر با ارائه انواع بیمه و جبران خسارات احتمالی، صاحب سرمایه را در مقابل حوادث حمایت میکند، زیرا بازرگانان با پرداخت مبلغ ناچیزی به عنوان حق بیمه آسایش خاطر در رابطه با حفظ سرمایهشان را به دست میآورند و به جای آنکه با پسانداز بخشی از دارایی خود ( برای جبران خسارت ناشی از حوادث احتمالی) سرمایهشان را راکد نمایند، میتوانند از امکانات مالی خود در جهت گسترش کسب و کار بهطور بهینه استفاده نمایند.
• توسعه سرمایهگذاری: شرکتهای بیمه از محل دریافت حق بیمه (ذخایر فنی) از بیمهگذاران میتوانند با سرمایهگذاری در زمینههای مختلف مثل خرید سهام یا ایجاد موسسات تجاری و خدماتی دیگر به شکوفایی اقتصاد ملی کمک شایانی بنمایند.
• تأثیر بر موازنه ارزی: بیمهگران با قبول سهم اتکایی از بیمهگران سایر کشورها و در این فرآیند با دریافت ارزی حق بیمه موجبات ورود مبالغ ارزی قابل توجهی به کشور را فراهم آورند.
• افزایش کارایی و راندمان کاری صاحب سرمایه: صاحب سرمایه طبعاً با آسودگی خاطری که از محل تامین بیمه برایش به وجود میآید و با این اطمینان خاطر که میتواند زیانهای ناشی از حوادث را از محل بیمه جبران کند، بدون واهمه از بروز خطرات و ریسکهای جدید، و با روحیهای سرشار از امید، اقدام به تلاش و کوشش مینماید.
• ایجاد اعتبار و توسعه مبادلات: بیمه عمر، علاوه بر تضمین سرمایهگذاری و تثبیت وضعیت مالی، به روشهای مختلف به ایجاد افزایش اعتبار و توسعه مبادلات ملی کمک میکند.
• جلوگیری از ورشکستگی صاحبان صنایع و کسب و کار: شرکتهای بیمه با جبران خسارتهای ناشی از حوادث، مانع از ورشکستگی صاحبان کسب و کار میشوند و با جبران خسارتهای وارده به بیمهگذاران، موجبات و تمهیدات ادامه حیات اقتصادی شرکتها و افراد شاغل در آن را فراهم میآورند.
برای روشنتر شدن موضوع، در ادامه برخی از مهمترین دلایلِ لزوم معاف کردن صنعت بیمه، از مالیات بر ارزش افزوده، ذیلاً بیان میشود؛
1. نقش مهم و تاثیرگذار صنعت بیمه در مناسبتهای اقتصادی و اجتماعی: موارد متعددی که در بالا به آن اشاره گردید و نقش مهم و تعیینکننده بیمه در توسعه اقتصادی کشور، لزوم معافیت بیمه از مالیات بر ارزش افزوده را به روشنی بیان مینماید.
2. لزوم توسعه صنعت بیمه برای رشد اقتصادی جامعه: اساساً دولتها، هر کسب و کار و صنعتی را که نیاز به رشد و توسعه داشته باشد، از مالیات معاف مینمایند، لذا دولت متبوع باید برای رشد و توسعه صنعت بیمه و افزایش فرهنگ و نفوذ آن در بین مردم، بیمهها را از مالیات بر ارزش افزوده معاف کند تا بیمهها بتوانند با رشد و توسعه خود، نقش خود را در نیل به اهداف اقتصادی جامعه ایفا نمایند. صادرات یکی از مواردی است که در هر جامعه نیاز به رشد و توسعه دارد و بههمین دلیل طبق ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده، از پرداخت مالیات معاف شده است.
3. قرار گرفتن برخی از پوششهای بیمه در سبد کالاهای ضروری خانوارها: امروزه برخی از پوششهای بیمهای نظیر پوشش شخص ثالث و درمان، جز ضروریات زندگی هر خانوار ایرانی محسوب میشود، لیکن اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر این پوششها، باعث افزایش حقبیمۀ، آنها شده که در موارد متعددی مشاهده میشود افراد به علت هزینه بالای این پوششها نمیتوانند از برخی خدمات ضروری برخوردار و یا آنها را تهیه نمایند و در نتیجه در بروز حوادث با مشکلات عدیدهای مواجه میشوند.
4. ایجاد مخاطرات اقتصادی و اجتماعی برای کشور: خدمات بیمه که عقدی مبتنی بر تعاون و همکاری افراد جامعه در مقابله انواع خطرات است، مشمول مالیات شناخته شده و این مالیات، ضمن افزودن بر قیمت تمام شده بیمه، در شرایط فعلی، نقش بازدارنده را برای اقشار کم درآمد جامعه جهت خرید انواع پوشش بیمه بازی میکند و همین امر مخاطرات اقتصادی و اجتماعی بسیاری برای کشور رقم زده است.
5. دریافت مالیات بر ارزش افزوده از تمامی بیمهگذاران: در ماده 5 قانون مالیات بر ارزش افزوده آمده است: منظور از ارائه خدمات انجام خدمات برای غیر در قبال مابه ازاء میباشد و این درحالی است که بر اساس ماده 1 قانون بیمه، بیمه عقدی تعلیقی است و به موجب ماهیت تعلیقی آن، ارائه خدمات خسارتی به بیمهگذاران قطعی نبوده و مشروط به وقوع حوادث خاص ذکر شده در قرارداد بیمه است و در صورت وقوع خسارت و پرداخت آن از سوی بیمهگر، صرفاً کسانی که خسارت دریافت نموده اند مشمول دریافت خدمات میگردند، لذا دریافت مالیات بر ارزش افزوده از کلیه بیمه گذران ، با مواد فوق الاشاره وجود قانون مالیات بر ارزش افزوده انطباق ندارد. وانگهی اصولاً بیمه بر قانون اعداد بزرگ استوار است و بر اساس این قانون از بین تعداد زیادی از بیمهگذاران، تنها تعدادی از آنها به خسارت برخورد میکنند اما در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده از تمامی بیمهگذاران دریافت میشود.
6. عدم ایجاد ارزش افزوده برای بیمهگذاران در خرید پوشش بیمهای: اساساً بیمه به طور مستقیم برای مشتریان ارزش افزودهای ایجاد نمیکند. به طور مثال در مورد بیمه شخص ثالث، بیمهگذار با خرید پوشش بیمهای و در صورت وقوع خسارت، با کسر فرانشیز به مبلغی کمتر از ارزش مورد بیمه دست مییابد و ارزش افزودهای، از محل خسارت، برای بیمهگذار ایجاد نمیشود که بخواهد برای آن مالیات پرداخت نماید.
7. افزایش پیوسته مبلغ حق بیمه و مالیات بر ارزش افزوده و عواقب آن: در زمان تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده (سال 1387)، نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده 3 درصد و نرخهای حق بیمه نیز بسیار پایینتر از نرخهای حق بیمه فعلی بوده است، اما بعد از گذشت 5 سال از تصویب این قانون نرخ حق بیمه و مالیات بر ارزش افزوده افزایش یافته که همین امر قدرت خرید مردم برای خرید پوششهای بیمهای را کم کرده است.
شایان ذکر آنکه تقریبا در همه کشورهای دنیا، محصولات بیمهای از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند که این مقبولیت جهانی متاسفانه مورد توجه تدوین کنندگان قانون در ایران واقع نشده است.
با توجه به آنچه گذشت ،اقدام در جهت اعطای معافیت مالیات بر ارزش افزوده نسبت به حق بیمههای دریافتی، بیمه گذاران را در خرید ارزان تر پوششهای بیمه یاری و سبب رفع معضلاتی که از این حیث برای صنعت بیمه ایجاد گردیده، می شود.
علی صلاحی نژاد ، معاون مالی و اداری بیمه ملت
منبع: ریسک نیوز http://risknews.ir/news/49797
دیدگاهتان را بنویسید